Eind maart stond het AD/PD congres op de agenda in het prachtige Lissabon. Dit is een congres gewijd aan zowel de ziekte van Alzheimer (AD) als de ziekte van Parkinson (PD). Onderzoekers wereldwijd verzamelen zich hier, om de laatste inzichten op gebied van de ziekteprocessen uit te wisselen. SCIENCe promovendi Inge Verberk en Jarith Ebenau reisden samen met hoofd onderzoeker Wiesje van der Flier en nog vele andere Amsterdam UMC onderzoekers af naar Lissabon.
Een van de spraakmakende onderwerpen op het congres was de recent gestaakte medicijnstudie van Biogen (zie link). In plaats van bij de pakken neer te zitten, gingen onderzoekers juist met elkaar in gesprek over wat we hebben geleerd van de medicijnstudies tot dusver, en hoe dit ons vooruit gaat helpen in het opzetten van de volgende studies. Veel aandacht was ook voor hoe de ziekte van Alzheimer nu eigenlijk ontstaat en verergert. De achterliggende vraag is natuurlijk hoe we op termijn in deze processen kunnen ingrijpen, met nieuwe medicatie mogelijkheden.
Daarnaast werden data uitgewisseld over nieuwe methoden om de ziekte van Alzheimer steeds vroeger en nauwkeuriger vast te stellen, en om te kijken of we kunnen onderscheiden welke personen meer risico hebben om dementie te ontwikkelen. In de grootste zaal van het congrescentrum mocht Inge Verberk haar resultaten presenteren. Het publiek reageerde enthousiast op de presentatie over bloed biomarkers in het SCIENCe cohort. Jarith presenteerde een wetenschappelijke poster over hoe het categoriseren op basis van biomarker informatie kan helpen om uit spraken te doen over prognose.
Na lange dagen door te hebben gebracht in het congrescentrum en helemaal ondergedompeld te zijn in de nieuwste wetenschappelijke inzichten en vele internationale collega’s te hebben ontmoet, was het ook tijd voor wat ontspanning. De laatste avond gingen we samen naar een restaurant, waar de traditionele Fado muziek werd gespeeld. Prachtige live muziek, samen met de heerlijke vis waar Lissabon om bekend staat vormden een waardig slot-accoord.
Wij zijn weer geïnspireerd!
Is er ook gesproken over onderstaande publicaties ?
Hoe is hierop de reactie in jullie onderzoeksveld ?
Mondbacterie veroorzaakt mogelijk Alzheimer
– feb 7, 2019
De ziekte van Alzheimer is een vorm van dementie waarbij bepaalde eiwitten (bèta-amyloïden) zich ophopen in de hersenen.
Zenuwcellen in de hersenen gaan hierdoor uiteindelijk dood en de hersenfunctie gaat achteruit.
Nu blijkt dat mogelijk bepaalde mondbacteriën een rol spelen in het verloop van Alzheimer.
Daarnaast kan de stof COR388 de bacterie remmen en muizen (gedeeltelijk) beschermen tegen het ontstaan van de eiwitophopingen.
Mogelijk wordt Alzheimer veroorzaakt door de mondbacterie Porphyromonas gingivalis.
P. gingivalis is van nature bij een kwart van de gezonde mensen te vinden.
Deze bacteriënzijn bij de meeste mensen onschadelijk.
Bij Alzheimerpatiënten blijkt echter dat de P. gingivalis niet alleen in de mond voorkomt, maar ook in de hersenen.
De wetenschappers suggereren dat de bacterie al in de hersenen aanwezig is voordat iemand daadwerkelijk Alzheimer ontwikkelt.
In de hersenen produceert de bacterie enzymen die vermoedelijk bepaalde eiwitten aantasten.
Een van de mogelijke gevolgen is dat bèta-amyloïden zich ophopen.
Door deze ophopingen gaan zenuwcellen in de hersenen dood.
Alzheimerpatiënten krijgen hierdoor steeds meer moeite met simpele taken, zoals praten en aankleden.
Wetenschappers hebben bij muizen geprobeerd om de schadelijke effecten van P. gingivalis te voorkomen.
De stof COR388 bleek bij muizen een succes te zijn in het remmen van de bacteriën.
Er werden minder bèta-amyloïden aangemaakt en dit beschermde de zenuwcellen.
Het is nog niet duidelijk hoe groot de rol is van P. gingivalis bij het ontstaan van Alzheimer en of COR388 ook bij mensen de ziekte kan voorkomen of vertragen.
Microbiome Award
Wil je meer weten over de P. gingivalis?
Lees dan ook het onderzoeksvoorstel dat Marleen van Smoorenburg indiende voor de Microbiome Awards
waarin de rol van deze bacterie bij chronische tandvleesontstekingen centraal staat.
Zij won de prijs in 2018 met het voorstel om te onderzoeken of bacteriofagen die specifiek de P. gingivalis doden toegevoegd kunnen worden aan tandpasta.
Bron: ScienceAdvances
Deel deze pagina’s
https://www.micropia.nl/nl/ontdek/nieuws/2019/02/07/mondbacterie-veroorzaakt-mogelijk-alzheimer/
https://adisinsight.springer.com/drugs/800051077#disabled (account nodig moet je kopen)
https://www.cortexyme.com/single-post/2018/01/04/Cortexyme-initiates-Phase-I-clinical-development-of-COR388-a-promising-potential-treatment-for-Alzheimers-and-other-degenerative-disorders
https://www.newscientist.com/article/2191814-we-may-finally-know-what-causes-alzheimers-and-how-to-stop-it/
Hartelijk dank voor de reactie, en het toesturen van het interessante artikel. Op het AD/PD congres heb ik niet zelf gesproken over de relatie tussen bacteriën en de ziekte van Alzheimer. Mijn onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een bloed test, voor een zo vroeg mogelijke diagnose van de ziekte van Alzheimer. Zie ook mijn eerdere blog hierover (https://www.alzheimercentrum.nl/blogartikel/op-zoek-naar-alzheimermarkers-in-het-bloed/).
Wel heb ik teruggezien op het congres dat de interesse in het veld naar de relatie tussen bacteriën en de ziekte van Alzheimer sterk toeneemt. Er was hier zelfs een centrale lezing aan gewijd. Echter richt het onderzoek zich nu vaak op de relatie tussen de bacteriën in de darm, de microbiota, en de ziekte van Alzheimer. Mogelijk zouden bepaalde bacteriën in de darmen, wanneer aanwezig in een veel grotere hoeveelheid dan in een gemiddeld persoon, een invloed kunnen hebben op het samenklonteren van het amyloïde eiwit. Of dat zo werkt, dat wordt op het moment verder onderzocht. Dat P. gingivalis uit de mond ook een effect kan hebben op de hersenen, is zeer interessant en de ontwikkelingen op dit gebied zullen wij zeker in de gaten houden.
Met vriendelijke groet,
Inge Verberk
Hartelijk dank voor de reactie, en het toesturen van het interessante artikel. Op het AD/PD congres heb ik niet zelf gesproken over de relatie tussen bacteriën en de ziekte van Alzheimer. Mijn onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een bloed test, voor een zo vroeg mogelijke diagnose van de ziekte van Alzheimer. Zie ook mijn eerdere blog hierover (link: https://www.alzheimercentrum.nl/blogartikel/op-zoek-naar-alzheimermarkers-in-het-bloed/).
Wel heb ik teruggezien op het congres dat de interesse in het veld naar de relatie tussen bacteriën en de ziekte van Alzheimer sterk toeneemt. Er was hier zelfs een centrale lezing aan gewijd. Echter richt het onderzoek zich nu vaak op de relatie tussen de bacteriën in de darm, de microbiota, en de ziekte van Alzheimer. Mogelijk zouden bepaalde bacteriën in de darmen, wanneer aanwezig in een veel grotere hoeveelheid dan in een gemiddeld persoon, een invloed kunnen hebben op het samenklonteren van het amyloïde eiwit. Of dat zo werkt, dat wordt op het moment verder onderzocht. Dat P. gingivalis uit de mond ook een effect kan hebben op de hersenen, is zeer interessant en de ontwikkelingen op dit gebied zullen wij zeker in de gaten houden.
Met vriendelijke groet,
Inge Verberk