Even voorstellen: promovendus Lianne Reus

Lianne Reus

Lianne Reus is 26 jaar en werkt sinds 2016 als promovendus bij Alzheimercentrum Amsterdam. Als promovendus doet zij, in een periode van 4 jaar, wetenschappelijk onderzoek dat leidt tot een proefschrift en promotie tot de academische graad van doctor. Ze heeft de opleidingen Bachelor Psychobiologie en Master Neurosciences gedaan.

De reden dat Lianne is gaan werken bij het alzheimercentrum: “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in de relatie tussen brein en gedrag. Ik vind het heel belangrijk om hier mee bezig te zijn, zodat anderen uiteindelijk deze kennis kunnen gebruiken voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën. Na mijn promotie hoop ik verder te kunnen werken aan onderzoek naar biologische processen onderliggend aan dementie, zoals frontotemporale dementie”. Hieronder vertelt Lianne meer over haar promotieonderzoek.

Onderzoeksproject frontotemporale dementie

Mijn promotieonderzoek bij Alzheimercentrum Amsterdam richt zich op het biologisch substraat van psychiatrische symptomen in dementie. Bij dementie wordt vaak gedacht aan geheugenklachten, maar de gedragsvariant van frontotemporale dementie (gvFTD) is voornamelijk gekenmerkt door veranderingen in gedrag en karakter. GvFTD is een veelvoorkomende oorzaak van dementie op jonge leeftijd (45-60 jaar).

Symptomen van gvFTD lijken op die van psychiatrische ziektebeelden. Zo komen stereotiepe gedragingen vaak voor in gvFTD, schizofrenie en autisme spectrum stoornis. Emotionele afvlakking en ontremming worden vaak gezien in patiënten met gvFTD, maar ook in patiënten met een bipolaire stoornis. Een andere opvallende overeenkomst tussen gvFTD, schizofrenie, autisme en bipolaire stoornis is verminderd inlevingsvermogen. Eerdere onderzoeken hebben laten zien dat de oorzaak van gvFTD, maar ook van schizofrenie, autisme en bipolaire stoornis, gedeeltelijk erfelijk is. Gezien de overlap tussen deze aandoeningen in symptomen en betrokken hersengebieden, is het aannemelijk dat er een overlap is tussen erfelijke risicofactoren voor gvFTD en psychiatrische aandoeningen.

Het doel van dit project is om de overlap in erfelijke factoren van gvFTD van schizofrenie, autisme en bipolaire stoornis te onderzoeken. Middels dit onderzoek willen we meer inzicht krijgen in de oorzaak van gvFTD, maar ook in de oorzaak van diverse psychiatrische aandoeningen.

Onderzoekslab Los Angeles

Begin juli reisde ik van Amsterdam naar de ‘City of Angels’ om voor vier maanden onderzoek te doen bij de University of California, Los Angeles (UCLA). Het doel van mijn buitenlandse verblijf is om te achterhalen of er een erfelijke overlap is tussen de gedragsvariant van frontotemporale dementie en psychiatrische aandoeningen. Dit onderzoek is mogelijk dankzij financiële ondersteuning van (een donatie aan) Alzheimer Nederland.

Ik zat in het ‘Ophoff Lab’ van professor dr. Roel Ophoff, een Nederlandse professor die is geëmigreerd naar Los Angeles. Het Ophoff lab bestaat uit ongeveer 7 onderzoekers en is onderdeel van het Department of Neurobehavioural Genetics en Department of Human Genetics. Dit lab onderscheidt zich van andere plekken omdat hier zowel experimenten in het lab (‘wet labwork’) worden uitgevoerd, als complexe analyses achter de computer. Deze bijzondere samenstelling zorgt ervoor dat twee groepen onderzoekers zeer efficiënt met elkaar kunnen communiceren. Daarnaast werkte dit lab nauw samen met andere labs, zoals het ‘Bogdan’ lab die een expertise heeft in statistische genetica. Kortom, ik leerde veel LA!

Eerste resultaten

Voor dit onderzoek maakten we onder andere gebruik van genoomdata van 327 patiënten met frontotemporale dementie en 2.864 mensen zonder neurodegeneratieve of psychiatrische aandoening. Met behulp van de polygenic risk scoring methode hebben we aan de hand van genoomdata – per persoon – uitgerekend hoe hoog de genetische kwetsbaarheid is voor de diverse psychiatrische aandoeningen, zoals schizofrenie, bipolaire stoornis en autisme. Vervolgens hebben we onderzocht of patiënten met frontotemporale dementie een hogere genetische kwetsbaarheid hebben voor psychiatrische aandoeningen vergeleken met gezonde mensen.

Onze eerste resultaten lijken te laten zien dat patiënten met frontotemporale dementie een hoger genetisch risico hebben voor schizofrenie vergeleken met gezonde mensen. De komende tijd zal ik de genetische kwetsbaarheid van klinische subtypes van frontotemporale dementie (gvFTD, semantische dementie, progressieve non-fluent afasie, frontotemporale dementie met motor neuron disease) onderling vergelijken. Daarnaast zal ik kijken naar de relatie tussen de genetische kwetsbaarheid voor frontotemporale dementie en gen expressie in verschillende weefsels.

Zodra er meer resultaten zijn laten we het u weten.