BrightFocus Alzheimer Research prijs 2021 voor Henne Holstege
Datum: 25 mei 2021
Biochemicus dr. Henne Holstege van Amsterdam UMC ontvangt een BrightFocus Alzheimer Research Award waaraan een beurs is verbonden van € 250.000, bestemd voor wetenschappelijk onderzoek. Het doel van haar huidige onderzoek is te leren van gezonde honderdplussers hoe het mogelijk is dat hun brein tot op zeer hoge leeftijd goed blijft functioneren. Holstege onderzoekt de invloed van de genetica, het afweersysteem en de opbouw van alzheimer-eiwitten in de hersenen van deze bijzondere mensen. De beurs stelt haar in staat het 100-plusproject uit te breiden met onderzoek naar de aanwezigheid van alzheimer-eiwitten (bloed-biomarkers) in vijfhonderd bloedmonsters van de honderdplussers, hun kinderen en schoonkinderen. Hiervoor gaat zij een samenwerking aan met prof. Charlotte Teunissen, hoofd van het Neurochemisch laboratorium van Amsterdam UMC.
Hoe is het mogelijk dat sommige mensen lijden aan de symptomen van dementie op jonge leeftijd, terwijl anderen ouder worden dan honderd jaar zónder tekenen van cognitieve achteruitgang? Om hierover meer te weten te komen heeft Holstege in 2013 het 100-plusonderzoek opgezet. Zij is projectleider van dit onderzoek en leidt de sectie Genomics of Neurodegenerative Diseases and Aging bij de afdeling Humane Genetica van het Amsterdam UMC.
100-plus onderzoek
Dr. Henne Holstege
Het is bekend dat het bereiken van heel hoge leeftijden binnen families voorkomt. Dit wijst erop dat de genen hierbij sterk betrokken zijn. We weten dat sommige erfelijke afwijkingen dementie veroorzaken of het risico erop verhogen. Holstege en haar team kijken juist óók naar de genetische afwijkingen bij honderdplussers die voorkómen dat iemand dement wordt.
De vraag is: hoe doen die genen van de honderdplussers dat dan? Een manier om meer te weten te komen over de beschermende mechanismen van de honderdplussers is door de kenmerken van de ziekte van Alzheimer te onderzoeken bij deze honderdplussers. Welke kenmerken hebben zij ook of juist niet? Hiervoor onderzoeken Holstege en haar medewerkers heel precies de hersenfuncties van de honderdplussers, hun genen, de samenstelling van hun bloed en zelfs hun ontlasting. Ongeveer een derde van de honderdplussers die meedoen aan het onderzoek gaat akkoord met hersendonatie na overlijden ten behoeve van dit onderzoek. Dit, tezamen met alle andere verzamelde gegevens, is een goudmijn voor de onderzoekers omdat ze hieruit kunnen leren welke eigenschappen bij deze bijzondere groep bijdragen aan het behoud van hun hersenfuncties.
“We bundelen de krachten om het geheim te achterhalen van het cognitief gezond oud worden. Deze proeven stonden al heel lang op het lijstje, we kunnen er nu eindelijk mee van start!”
Henne Holstege
Bloed-biomarkers
Alzheimer-eiwitten bouwen zich op in de hersenen van patiënten met alzheimer en – in mindere mate – óók bij normale veroudering. Van deze eiwitten is bekend dat ze ook in het bloed kunnen worden gedetecteerd. Eerder onderzoek wijst uit dat ze een afspiegeling van de alzheimerprocessen vormen die zich in de hersenen afspelen; deze stoffen noemen we bloed-biomarkers. Daarom willen de onderzoekers graag weten in welke mate er in het bloed van de honderdplussers ook alzheimer-eiwitten aanwezig zijn en hoe deze zich verhouden tot het functioneren van de hersenen.
Prof. Charlotte Teunissen
Om dit te onderzoeken is Holstege een samenwerking aangegaan met prof. Charlotte Teunissen. Zij is expert in het ontwikkelen en meten van bloed-biomarkers voor neurodegeneratieve aandoeningen, waaronder alzheimer.
Door simpelweg een buisje bloed af te nemen kunnen de alzheimer-processen in het brein worden opgespoord, mogelijk zelfs voordat er klinische symptomen zijn. In de toekomst kan dat in belangrijke mate bijdragen aan het tijdig toedienen van medicatie die de ziekte van Alzheimer tegengaat.
BrightFocus Foundation
De BrightFocus Foundation is een Amerikaanse stichting die jaarlijks beurzen toekent aan verschillende onderzoekers van over de gehele wereld in de onderzoeksvelden alzheimerdementie, maculadegeneratie en glaucoom. Kijk voor meer informatie over de BrightFocus Foundation op www.brightfocus.org.
Evenementen
