Amsterdam IADL Vragenlijst: een onmisbaar instrument voor onderzoek en zorg

De Amsterdam IADL Vragenlijst (A-IADL-Q) helpt om beperkingen in het dagelijks leven bij vroege alzheimer in kaart te brengen. Een mooi voorbeeld van wat 25 jaar Alzheimercentrum Amsterdam heeft opgeleverd: innovatieve, praktisch toepasbare instrumenten die bijdragen aan betere diagnostiek en zorg voor mensen met dementie. Inmiddels wordt de vragenlijst wereldwijd gebruikt en is hij beschikbaar in meer dan 40 talen.

Mensen met dementie krijgen vaak moeite met alledaagse activiteiten, zoals boodschappen doen, autorijden of een computer gebruiken. Hoe snel en in welke mate dit verandert, verschilt per persoon. Naasten merken deze veranderingen vaak als eerste op en kunnen goed inschatten welke taken lastiger worden. Om dit systematisch in kaart te brengen, ontwikkelden onderzoekers van Alzheimercentrum Amsterdam de Amsterdam IADL Vragenlijst.

Breed in de praktijk geïmplementeerd

De vragenlijst meet cognitieve problemen in het dagelijks leven bij vroege alzheimer en kan iemands functioneren vergelijken met leeftijdsgenoten zonder dementie. Het online instrument biedt behandelaars beter inzicht in het ziekteverloop en helpt hen om de juiste zorg te bieden. Mantelzorgers, zoals familieleden of vrienden, vullen de vragenlijst eenvoudig thuis in.

De vragenlijst is inmiddels:

✅ Beschikbaar in meer dan veertig talen en cultuursensitief aangepast.
✅ Opgenomen in internationale richtlijnen voor MCI (milde cognitieve stoornis).
✅ Gebruikt in vele internationale studies, zoals de Europese AD-RIDDLE-studie.
✅ Een vast onderdeel van digitale patiëntendossiers.
✅ Onderdeel van de aanbevelingen voor het evalueren van nieuwe behandelingen.
✅ Gebruikt in klinische trials, in samenwerking met het BRC.

Hoge diagnostische waarde

“Uit meerdere studies blijkt dat de vragenlijst een goede diagnostische waarde heeft bij het vaststellen van beperkingen in het dagelijks functioneren”, zegt Sietske Sikkes, die de vragenlijst namens Alzheimercentrum Amsterdam ontwikkelde. “Hij houdt rekening met iemands functioneren vóór de ziekte, is gevoelig voor veranderingen over tijd en maakt gepersonaliseerd testen mogelijk. Doordat er normgegevens beschikbaar zijn, kan de lijst ook echt gebruikt worden om betere zorg te bieden voor de individuele patiënt.”

Momenteel wordt onderzocht of de vragenlijst nog korter gemaakt kan worden, om zo bijvoorbeeld ook geschikt te zijn voor de huisartsenpraktijk. “Welke vragen blijven relevant en welke niet?”, zegt Mukrabe Tewolde, onderzoeksassistent en neuropsycholoog. “We hebben veel testen om het geheugen te meten, maar deze test kijkt naar dagelijks functioneren. Dat geeft een heel goed beeld van hoe iemand zich redt in het dagelijks leven. Bovendien waarderen naasten het dat ze de vragenlijst thuis kunnen invullen. Zo kan het gesprek met de zorgverlener zich direct richten op wat er in het dagelijks leven van hun dierbare speelt.”

Internationaal erkend

De afgelopen tien jaar heeft de Amsterdam IADL Vragenlijst zich ontwikkeld tot een internationaal erkend instrument binnen dementieonderzoek en de klinische praktijk. Met de recente toevoeging van normgegevens, en de implementatie in studies en richtlijnen, blijft het een belangrijke tool om het functioneren bij dementie nauwkeurig in kaart te brengen.

Geïnteresseerd?

De A-IADL-Q is te verkrijgen via http://www.alzheimercentrum.nl/professionals/amsterdam-iadl/.

Interesse in het gebruik van de A-IADL-Q in klinische trials? Mail dan naar AmsterdamIADL@brainresearchcenter.nl.