We kunnen het ziekteproces van de ziekte van Alzheimer steeds beter in kaart brengen met zogenaamde biomarkers. In dit onderzoek hebben we voor het eerst biomarkers gecombineerd. We vonden dat hoe meer biomarkers afwijkend waren, hoe groter het risico op dementie en verdere achteruitgang.
De kracht van biomarkers
Tegenwoordig kunnen we steeds beter het ziekteproces van de ziekte van Alzheimer in kaart brengen met zogenaamde biomarkers. Biomarkers zijn lichaamseigen stofjes die je kan meten en die weergeven wat er in het lichaam aan de gang is. Voor de ziekte van Alzheimer zijn dit bijvoorbeeld het amyloïd-eiwit het TAU-eiwit, maar ook hersenschade die je kunt zien op een scan. De biomarkers kunnen wellicht helpen om mensen met verschillende ziektes beter te diagnosticeren. Maar de biomarkers worden tot op heden vooral gebruikt in onderzoek en niet in de zorg.
Biomarkers combineren
In dit onderzoek maakten we gebruik van een combinatie van de PET scan om amyloid stapeling te meten, hersenvocht om het eiwit phospho-tau te meten en structurele MRI om hersenschade te meten. Bijzonder is dat we drie verschillende biomarkers toepasten in dezelfde patiënten. We volgden de deelnemers daarnaast met geheugentests. Aan dit onderzoek deden patiënten mee die Alzheimercentrum Amsterdam bezochten.
Hoe meer biomarkers afwijkend, hoe vaker dementie
Mensen bij wie alle drie de biomarkers afwijkend waren hadden relatief vaak dementie (35%), terwijl mensen waarbij de drie biomarkers normaal waren, relatief vaak cognitief normaal waren (48%). Deelnemers bij wie het amyloid-eiwit afwijkend was gingen sneller achteruit op geheugentests. Om dit te kunnen bekijken hebben we alle patiënten van het Alzheimercentrum ingedeeld in acht verschillende groepen op basis van bovengenoemde biomarkers. We hebben gekeken hoe de groepen van elkaar verschilden.
>> Lees het artikel hier
Biomarkers zijn nuttig, maar we zijn er nog niet
Al met al, laten de resultaten zien dat biomarkers goed kunnen helpen bij het indelen van patiënten op ernst en type van ziekte. Hoe meer biomarkers afwijkend, hoe groter het risico op dementie en verdere achteruitgang. Tegelijkertijd laat het onderzoek zien dat praktische toepassing in de praktijk niet eenvoudig is. Het indelen in de acht groepen is complex in het dagelijks gebruik. Bovendien maakt deze methode gebruik van slechts drie biomarkers en kijkt het niet naar andere aspecten van de onderliggende ziektes.
Dit onderzoek is deel van het ABIDE project dat subsidie kreeg in het kader van Deltaplan Dementie (ZonMW Memorabel Nr 733050201). PET scans werden bekostigd door Piramal Neuroimaging, dat nu Molecular Life Imaging heet. Het onderzoek werd uitgevoerd door een visiting fellow uit Italië.