Biomarkers zeggen iets over alzheimer hersenschade
Biomarkers zijn lichaamseigen stoffen die ons iets vertellen over de processen die in het lichaam spelen. Sinds een aantal jaar zijn er biomarkers bekend die specifiek gaan over de aanwezigheid van alzheimer hersenschade. Dit zijn de eiwitten amyloid en tau, en de aanwezigheid van atrofie (hersenkrimp), oftewel neurodegeneratie. De biomarkers worden gebruikt in het ATN-classificatiesysteem: Amyloid (A), tau (T), en neurodegeneratie (N). Met dit systeem kijken we welke van de biomarkers afwijkend zijn. De biomarkers kunnen al afwijkend zijn terwijl mensen nog normaal functioneren. Betekent dit dat de biomarkers er niet toe doen? Of kunnen we de biomarkers gebruiken om te toekomstige achteruitgang te voorspellen?
Mensen met milde klachten 3 jaar gevolgd
Het bijzondere aan dit artikel is dat we een grote groep gezonde mensen met vergeetachtigheidsklachten gemiddeld 3 jaar lang konden volgen. Hun klachten waren mild, zij haalden goede scores op geheugentests. We hebben de verschillende biomarkers gemeten in het hersenvocht en met PET-scans en MRI-scans.
Inschatten risico op achteruitgang met biomarkers
Wij vonden dat biomarkers kunnen helpen met het in kaart brengen welke mensen zich terecht zorgen maken over geheugenklachten en bij welke mensen dit niet nodig is. De meeste deelnemers (56%) hadden compleet normale biomarkerwaarden. Zij bleven bijna altijd stabiel over de tijd. Een kleiner deel van de deelnemers had één of meer afwijkende biomarkers. Hoe meer biomarkers pasten bij alzheimerschade, hoe groter de kans was op achteruitgang een paar jaar later. De sterkste voorspeller was de aanwezigheid van het eiwit amyloid. Wanneer er sprake is van afwijkende biomarkers, met name wanneer er meer dan één biomarker afwijkend is, is de kans op achteruitgang duidelijk verhoogd. Dit kan een reden zijn om mensen te monitoren op het verloop van hun klachten.
>> Dit artikel is gepubliceerd in het tijdschrift Neurology: link naar artikel
Met dank aan
Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door financiering vanuit het Gieskes-Strijbis fonds, Pasman leerstoel, ZonMW Memorabel en Alzheimer Nederland. Subsidie voor de PET scans werd verstrekt door AVID en Piramal Neuroimaging.