Onderzoek van senior onderzoeker Lisa Vermunt en haar collega’s heeft uitgewezen dat problemen binnen een bepaald type cellen mogelijk in verband staan met alzheimer-dementie. Dit kan gemeten worden met een nieuw soort bloedtest. Dit onderzoek geeft richting voor toekomstige toepassing van deze bloedtest, mogelijk om de prognose van alzheimer te verbeteren.
Soorten breincellen
Ons brein bestaat uit twee soorten cellen: zenuwcellen of neuronen, en gliacellen. Zenuwcellen geven informatie door, en zorgen voor ons dagelijks functioneren. Gliacellen zijn een soort onderhouders van het brein, die alles op rolletjes laten verlopen. Ze zorgen onder andere dat dode zenuwcellen worden opgeruimd, brengen voedingsstoffen naar de hersenen, en verstevigen de verbindingen tussen zenuwcellen.
Verhoogd GFAP in het voorstadium van alzheimer
Senior onderzoeker Lisa Vermunt
Nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat problemen binnen een bepaald type gliacellen, namelijk stervormige gliacellen (ook wel astrocyten genoemd), mogelijk in verband staan met alzheimer-dementie. Binnen stervormige gliacellen wordt namelijk GFAP aangemaakt, een eiwit dat de vorm en structuur van deze cellen in stand houdt. Het onderzoek maakte gebruik van een nieuw soort bloedtest waarmee GFAP gemeten kan worden. Als er iets mis gaat in stervormige gliacellen, raken de bloedwaarden van GFAP verhoogd. De belangrijkste bevinding van het onderzoek is dat een stijging in GFAP al 10 jaar van tevoren kan wijzen op de ontwikkeling van alzheimer-dementie. Bovendien bleek een verhoogd GFAP ook voorspellend voor het ontwikkelen van klachten, én voor toename van hersenkrimp. Deze bevindingen dragen bij aan het bewijs dat er al vroeg iets mis gaat met de stervormige gliacellen bij alzheimer.
Wat betekent dit voor toekomstig onderzoek naar alzheimer?
Dit onderzoek geeft richting voor toekomstige toepassing van de GFAP bloedtest, mogelijk om de prognose van alzheimer te verbeteren. Hiernaast geven de bevindingen ook richting voor verder onderzoek. Zo willen we weten: hoe verandert de bloedtest over de tijd binnen personen, en heeft dat nog betere voorspellende waarde voor het ontwikkelen van klachten? En waarom raakt GFAP verhoogd? Als we dat weten, kunnen we achterhalen hoe we de ziekte kunnen remmen.
GFAP meten in bloed van deelnemers van internationaal erfelijke alzheimeronderzoek
De DIAN (Dominantly Inherited Alzheimer Network) studie is een wereldwijd familieonderzoek. Er doen deelnemers mee uit families waarin de erfelijke vorm van alzheimer voorkomt. Dit waren zowel deelnemers met mutatie als hun familieleden zonder de mutatie. Wij hebben het bloed opgevraagd uit hun biobank. We vergeleken de bloedwaarden van de deelnemers met de mutatie met de waarden van hun familieleden.
Samenwerken over de hele wereld
De familiare vorm van alzheimer is erg zeldzaam daarom is internationale samenwerking noodzakelijk. Wij kregen het materiaal, omdat we een goede samenwerking onderhouden met de hoofdonderzoekers van Washington University in St. Louis. Daarnaast zijn we een internationale voorloper zijn op het gebied van bloedtesten van alzheimer en konden zodoende een al eerste goede projectaanvraag opstellen. We werkten in dit project ook nauw samen met onderzoekers uit Australië, die interesse in GFAP delen. Hierdoor konden we snel werken, want als wij een stuk hadden geschreven en gingen slapen, begon hun dag. Wij werden in onze ochtend weer verrast met een door de Australiërs verbeterde versie van het stuk of nieuwe data analyses. Dat maakte het een extra leuk project om aan te werken.
Lees hier het originele Engelstalige artikel.
