Europese Grand Prix mooie start nieuw tweelingenonderzoek naar alzheimereiwit tau

Vanavond, tijdens een feestelijk gala in Parijs, ontvangt prof. dr. Philip Scheltens van zijn collega-wetenschappers de Europese Grand Prix voor topresearch in alzheimeronderzoek. Scheltens zal de prijs, een bedrag van € 100.000, besteden aan een bijzondere studie: gezonde eeneiige tweelingen ondergaan een PET-scan, in een zoektocht naar het alzheimereiwit tau.

Eiwitten die een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van de ziekte van Alzheimer zijn het amyloïd- en tau-eiwit. Om beter inzicht te krijgen in het ontstaan van de ziekte willen VUmc-onderzoekers meten hoe deze twee eiwitten zich in de hersenen opstapelen. Voor het eiwit amyloïd is dat al door VUmc gedaan met behulp van een PET-scanner, waarmee het eiwit zichtbaar kan worden gemaakt in de hersenen. Sinds kort is het mogelijk om dat ook voor het eiwit tau te doen.

Verbinding binnen hersengebieden bij beide personen van een eeneiige tweeling zijn vergelijkbaar. Rood betekent een sterke verbinding, blauw een zwakke. Beeld: VUmc

Unieke kans
Met het geld dat neuroloog Philip Scheltens in Parijs ontvangt, kan een bijzondere studie starten: de zogenaamde ‘tau tweelingenstudie’. Scheltens: “Gezonde tweelingen krijgen een PET-scan, zodat we de samenklontering van het eiwit tau in de hersenen kunnen bepalen. We hebben al eerder het eiwit amyloïd en andere biomarkers voor de ziekte van alzheimer gemeten bij deze tweelingen. De nieuwe studie geeft ons de unieke kans om de rol van tau in de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer te onderzoeken, samen met amyloïd.” De resultaten van het tweelingenonderzoek kunnen uiteindelijk gebruikt worden voor het opzetten van preventiestudies en als aanknopingspunten dienen voor medicijnontwikkeling.

100% hetzelfde erfelijk materiaal
Door het onderzoek in een groep van eeneiige tweelingen uit te voeren, kunnen de wetenschappers vroege risico- en beschermende factoren voor de ziekte van Alzheimer opsporen. Ook kunnen zij zo de bijdrage van erfelijke en niet-erfelijke factoren aan de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer vaststellen. Deze tweelingen delen namelijk 100% van hun erfelijke materiaal. Verschillen binnen een tweelingpaar kunnen daarom alleen ontstaan door niet-erfelijke invloeden, zoals bijvoorbeeld leefstijl. De tweelingparen zijn afkomstig uit het bestand van het Nederlandse Tweelingen Register.

Lees de bekendmaking van de Europese onderscheiding voor prof. dr. Philip Scheltens.

Lees over de amyloïd-studie bij tweelingen.

Lees hier het interview met prof. dr. Philip Scheltens naar aanleiding van het winnen van de Europese Grand Prix in NRC.

Wilt u het VUmc Alzheimercentrum steunen? Dat kan via deze link.

Fotograaf portret Scheltens: Mark van den Brink