Het gebruik van computertools op de geheugenpolikliniek: zin of onzin?

Vorige week publiceerde een Europese groep onderzoekers onder leiding van drs. Aniek van Gils, dr. Hanneke Rhodius-Meester en prof. dr. Wiesje van der Flier van Alzheimercentrum Amsterdam een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift JMIR Formative Research (JFR) over het gebruik van computertools in de geheugenpoliklieken. Zij onderzochten hoe clinici, patiënten en hun naasten aankijken tegen het gebruik van computertools in de geheugenpolikliniek. De uitkomst was dat de meerderheid van de artsen, patiënten en naasten positief is over het gebruik van de computertools. De resultaten die gevonden zijn vormen een belangrijke stap in het proces van de ontwikkelen van computertools voor geheugenpoliklinieken zodat deze in de toekomst daadwerkelijk (en zo optimaal mogelijk) gebruikt kunnen worden. Voor patiënten zou dit bijvoorbeeld kunnen betekenen dat zij vanuit huis het gesprek met de arts alvast kunnen voorbereiden of vanuit huis geheugentesten kunnen maken om in de gaten te houden hoe het met ze gaat zonder dat ze daarvoor naar de geheugenpoli hoeven te komen.

Diagnostiek naar dementie

Veel verschillende onderzoeken kunnen worden gebruikt in de diagnostiek naar hersenziekten die dementie veroorzaken. De ontwikkeling van deze onderzoeken gaat snel en er komen steeds meer testen beschikbaar. Voor artsen leidt dit tot de uitdagende taak om alle testen samen te vatten en tot een diagnose te komen. Vervolgens is het belangrijk deze diagnose en de verwachtingen voor de toekomst duidelijk te communiceren met patiënten en hun naasten. Daarnaast is het voor veel van deze onderzoeken nodig dat patiënten naar het ziekenhuis toe komen, iets wat sinds de Coronapandemie niet altijd meer vanzelfsprekend is.

Computertools?

Er zijn steeds meer computerprogramma’s beschikbaar om de arts te helpen op de geheugenpolikliniek. Dit soort computerprogramma’s worden ook wel “computertools” genoemd en kunnen de arts bijvoorbeeld helpen bij het stellen van de diagnose, maar ook door het maken van een schatting van de prognose (wat zijn de verwachtingen voor de toekomst). Ook zijn er tools beschikbaar voor patiënten en hun naasten, bijvoorbeeld digitale geheugentesten. Een digitale geheugentest creëert de mogelijkheid om thuis, in de eigen vertrouwde omgeving, een geheugentest uit te voeren, zodat de arts kan volgen hoe het met iemand gaat. Daarnaast zijn er communicatietools die zowel de arts als de patiënt kunnen helpen bij het voeren van het (uitslag)gesprek. En hoewel deze tools al grotendeels beschikbaar zijn, worden ze tot op heden nauwelijks gebruikt in de dagelijkse praktijk.

Ons onderzoek

Aniek van Gils

In dit onderzoek onderzochten Aniek van Gils en haar collega’s middels vragenlijsten hoe clinici, patiënten en hun naasten aankijken tegen het gebruik van deze computertools in de geheugenpolikliniek. Door inzicht te krijgen in de mening van zowel de arts, als de patiënt en naaste, kunnen tools ontwikkeld worden die echt aansluiten bij hun wensen en voorkeuren. Hiermee hopen wij te bevorderen dat deze tools uiteindelijk daadwerkelijk gebruikt gaan worden in de dagelijkse praktijk.

Visie artsen

De grote meerderheid van de 109 deelnemende artsen was positief over het gebruik van tools om hen te ondersteunen bij het stellen van de diagnose en de prognose. Om artsen te stimuleren een tool te gebruiken, is het belangrijk dat een tool gebruiksvriendelijk is. Daarnaast moet een tool de nauwkeurigheid van de diagnose vergroten. Ook moet een tool niet te veel tijd kosten om te gebruiken, informatie bevatten over de manier waarop de tool werkt en hoe betrouwbaar de tool is. Een tool die niet is verbonden met het elektronisch patiëntendossier, maakt dat artsen minder vaak de tool zouden gebruiken. Ook zijn zij bang om belangrijke klinische informatie te missen als zij een tool gebruiken.

Visie patiënten en naasten

Ook de meerderheid van de deelnemende patiënten en naasten zijn positief over het gebruik van computertools door hun arts, dit gold zowel voor diagnostische als prognostische tools. Zij vinden het daarbij vooral belangrijk dat een tool een toevoeging is aan de huidige werkwijze en dat de arts niet wordt vervangen door een tool. Daarnaast vonden stonden velen welwillend tegenover de mogelijkheid om zelf een tool te gebruiken, bijvoorbeeld ter voorbereiding op een consult of het thuis maken van geheugentesten.

Computertools op de geheugenpolikliniek: zin!

Uit het onderzoek kwam naar voren dat de meerderheid van de artsen, patiënten en naasten positief is over het gebruik van computertools in de geheugenpolikliniek. Ook werden belangrijke hinderende en stimulerende factoren in kaart gebracht. De resultaten die gevonden zijn in deze studie vormen een belangrijke stap in het proces van ontwikkelen van computertools voor de geheugenpolikliniek zodat deze in de toekomst daadwerkelijk (en zo optimaal mogelijk) gebruikt kunnen worden.

Auteurs

Aniek van Gils; Leonie Visser; Heleen Hendriksen; Jean Georges; Majon Muller; Femke  Bouwman; Wiesje van der Flier; Hanneke Rhodius-Meester

Meer informatie

• JMIR Formative Research – Assessing the Views of Professionals, Patients, and Care Partners Concerning the Use of Computer Tools in Memory Clinics: International Survey Study
• Nieuwsbericht Amsterdam UMC: Digitale geheugentest net zo goed als test op papier – augustus 2020
• Blog: Handig in tijden van social distancing: Online geheugentesten – augustus 2020
• Blog: De ADappt tool helpt artsen bij diagnostiek dementie – juli 2019
• Over het DAILY-project

Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door Health Holland en ABOARD-project.