Meer inzicht in dementie voor de notaris

Tijdens een jaarlijks college dat Amsterdam UMC organiseert voor notarissen, sprak Yolande Pijnenburg, medisch directeur van Alzheimercentrum Amsterdam, een volle zaal toe over dementie, de verschillende vormen en hoe je het vroeg kunt herkennen.

Naast patiëntenzorg en onderzoek, is kennisdeling belangrijk voor Alzheimercentrum Amsterdam. We informeren professionals regelmatig over betere zorg en hoe om te gaan met dementie, op congressen, nascholingen voor artsen en casemanagers en nu, voor notarissen. Na een openingswoord over Amsterdam UMC van de voorzitter van de Raad van Bestuur Hans van Goudoever, is het de beurt aan Yolande Pijnenburg.

Vroege symptomen

Doel van deze middag is om een algemeen beeld te schetsen van dementie, vertelt ze aan het begin, zodat de aanwezigen die kennis kunnen toepassen in hun eigen notarispraktijk. Want uit een vragenrondje in de zaal blijkt al meteen dat veel notarissen wel eens twijfel voelen bij een client. Wat is hier precies aan de hand? En hoe moet ik er dan vervolgens mee omgaan?

Aan de hand van dia’s en verhelderende filmpjes van patiënten vertelt Pijnenburg over wat er in het brein gebeurt bij de ziekte van Alzheimer en wat de vroege verschijnselen zijn, zoals moeite met het leren van nieuwe, vaak complexe informatie en vergeetachtigheid. Bij andere vormen van dementie spelen er andere vroege symptomen, vertelt ze. Bij vasculaire dementie bijvoorbeeld zie je in het begin vaak traagheid, verlies van overzicht en apathie. En bij frontotemporale dementie zie je dan weer veranderingen in het gedrag, meer ongeremdheid en minder inlevingsvermogen in de ander.

Wilsbekwaamheid

Hoe schat je vervolgens in of iemand nog wilsbekwaam is? “Dat is voor ons heel lastig”, zegt een aanwezige. “Want wij zien een client vaak maar heel kort. Je kunt het zo makkelijk missen.” Pijnenburg geeft een aantal tips. “Kijk of iemand je uitleg onthoudt en ook echt begrijpt”, zegt ze. “Kan iemand de consequenties van een beslissing overzien? Vraag ook naar de argumentatie. Zaken waar je verder op kunt letten zijn het gebrek aan inlevingsvermogen en opvallende kenmerken in gedrag: is iemand heel rustig of juist impulsief? Of zelfs vijandig? Zelf let ik in de spreekkamer ook op het gevoel dat de partner bij mij oproept en de interactie tussen patiënt en partner.”

Vanuit de zaal komen er veel ervaringsverhalen los en ook tips aan elkaar. Zoals het goed vastleggen van wat er gebeurt tijdens een afspraak met een client. En ben je nog wel wilsbekwaam als je alleen geheugenverlies hebt, maar nog wel duidelijk je wensen kunt overbrengen? “Zeker in het begin van de ziekte kun je nog veel zaken zelf regelen”, zegt Pijnenburg. “Zo lang je duidelijk weet en begrijpt wat je wensen zijn en daarvan de consequenties kunt overzien, ben je wilsbekwaam.”

Positieve ontwikkelingen

Ook wil iemand in de zaal weten of dementie te voorkomen is. “Het trieste antwoord is dat je het nooit helemaal kunt voorkomen”, zegt Pijnenburg. “Als iemand erg ongezond leeft, neemt daarmee de kans op dementie wel toe. Gelukkig spelen er momenteel veel positieve ontwikkelingen, zoals op het gebied van ziektemodificerende behandelingen. Ook is er steeds meer aandacht voor vroege herkenning van dementie, en preventie.” En daarmee is deze middag, vol kennisuitwisseling en inzichten, weer tot een einde gekomen. De interactie en het delen van persoonlijke ervaringen maakten deze middag niet alleen informatief, maar ook bijzonder waardevol voor de aanwezigen.