Twee nieuwe genen ontdekt die het risico op alzheimer verhogen

Een internationale studie onder leiding van het Alzheimercentrum en humane genetica van Amsterdam UMC heeft geleid tot de ontdekking van twee nieuwe ‘Alzheimer-genen’ en heeft bewijs geleverd voor een derde. Een erfelijke beschadiging van een van deze genen kan leiden tot een aanzienlijk verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer. De studie uitgevoerd met Franse onderzoekers van Pasteur Institute Lille en Universiteit van Rouen is vandaag gepubliceerd in Nature Genetics.

In de studie werden meer dan 32.000 genomen van patiënten met de ziekte van Alzheimer en van gezonde individuen met elkaar vergeleken. De onderzoekers zochten naar zeldzame schadelijke genetische mutaties die tot een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer leiden. Ze vonden dat schadelijke mutaties in de ATP8B4 en ABCA1 genen kunnen leiden tot een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer, en dat werd nog niet eerder waargenomen. Bovendien ontdekten de onderzoekers dat schadelijke mutaties in het ADAM10 gen waarschijnlijk óók leiden tot een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer. Voor dit gen is echter nog extra bevestigend onderzoek nodig. Samen met ADAM10 zijn er nu negen genen waarvan we weten dat erfelijke beschadigingen in het gen tot een verhoogd risico op Alzheimer kunnen leiden.

Aanwijzing

Alle gevonden genen zijn betrokken bij het behoud van de gezondheid van de hersenen. Zo zijn de twee nieuw ontdekte Alzheimer-genen betrokken bij het verwerken van het Alzheimer-eiwit amyloïde, en bij de functie van het afweersysteem van de hersenen. De bevinding dat juist deze genen vaker zijn verstoord in alzheimerpatiënten geef meer inzicht over de processen die misgaan in de hersenen van mensen met de ziekte van Alzheimer.

Toekomst zonder alzheimer

Hoe jonger de Alzheimerpatiënt, des te groter de genetische aard van de ziekte: naar schatting is het risico van de ziekte van Alzheimer bij mensen onder de 65 jaar voor meer dan 90% te verklaren door erfelijke factoren, terwijl het risico voor Alzheimer rond 75 jaar voor zo’n 60-80% te verklaren is door erfelijke factoren. Met de nu gevonden genen kunnen we echter nog steeds maar bij een minderheid van deze ‘jonge’ Alzheimerpatiënten de risico-verhogende erfelijke beschadigingen vaststellen. Daarom zijn de onderzoekers nu bezig met het vergelijken van veel grotere groepen Alzheimerpatiënten en gezonde individuen zodat zij nog meer nieuwe genen kunnen aanwijzen die betrokken zijn bij een hogere vatbaarheid op het ontwikkelen van Alzheimer. Hiermee wordt langzaam maar zeker duidelijk welke genen de vatbaarheid voor Alzheimer beïnvloeden.

Implicaties

Met deze nieuwe ontwikkelingen zal het steeds beter mogelijk worden om per persoon de mate van vatbaarheid en de aard van de vatbaarheid voor deze ziekte in te schatten, lang voordat symptomen zich openbaren. Er kan dan in de toekomst op tijd worden begonnen met een gepersonaliseerde behandeling, voordat er beschadigingen optreden in het brein. Onderzoeken naar genen en eiwitten die het meest worden aangetast bij patiënten met de ziekte van Alzheimer zijn daarnaast belangrijk voor de ontwikkeling van gepersonaliseerde preventieve behandelingen.

Projecten

Dit onderzoek is gedaan binnen het project EADB. Vervolgonderzoek vindt plaats binnen project ABOARD.

Lees de volledige publicatie over de twee nieuwe Alzheimer-genen in Nature Genetics

Meer lezen:

• Nieuwe inzichten door identificatie van 75 genetische risicofactoren bij alzheimer