Promotie Yanaika Hok-A-Hin

Op 6 december om 13:45 verdedigt Yanaika Hok-A-Hin haar proefschrift getiteld “Novel Fluid Biomarkers to Biologically Define Alzheimer’s Disease and Frontotemporal Dementia” aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

In de kliniek is het vaak moeilijk om verschillende vormen van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie, van elkaar te onderscheiden op basis van het klinische beeld. Biomarkers in lichaamsvloeistoffen, zoals hersenvocht, kunnen hierbij helpen. De huidige biomarkers voor de ziekte van Alzheimer richten zich voornamelijk op de onderliggende oorzaken, zoals amyloïde en tau, maar Alzheimer is een complexe ziekte met veel verschillende processen en oorzaken. Daarom is er behoefte aan meer biomarkers die deze diverse processen beter in kaart kunnen brengen.

Frontotemporale dementie is een heterogene ziekte, zowel wat betreft de klinische presentatie als de onderliggende pathologie. Wat het complex maakt, is dat de klinische subtypes niet altijd goed overeenkomen met de onderliggende pathologische subtypes, waardoor het moeilijk is om een diagnose te stellen. Voor frontotemporale dementie zijn er daarom nog maar weinig betrouwbare biomarkers beschikbaar die de diagnose kunnen ondersteunen en helpen bij het onderscheiden van de verschillende pathologische subtypes.

Het doel van dit proefschrift was om nieuwe en specifieke biomarkers te identificeren en te testen om de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie beter te karakteriseren. Om dit doel te bereiken, is het proefschrift onderverdeeld in drie delen:

1. Hoe kunnen verschillende bewaar- en verwerkingsomstandigheden de meetresultaten van de eiwitten in hersenvocht beïnvloeden.
2. Het testen van nieuwe biomarkers in hersenvocht die verschillende processen van de ziekte van Alzheimer weerspiegelen.
3. De identificatie en validatie van nieuwe biomarkers in hersenvocht en hersenweefsel voor frontotemporale dementie en de neuropathologische subtypes.

Dit onderzoek biedt nieuw inzicht in de verschillende biologische mechanismen die ten grondslag liggen aan de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie. Door het identificeren en ontwikkelen van nieuwe biomarkers biedt mijn proefschrift belangrijke tools die potentieel de klinische diagnose kunnen verbeteren.

De promotieplechtigheid vindt plaats in de Aula van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit van Amsterdam. De verdediging van het proefschrift zal ook online te volgen zijn via het YouTube kanaal van bureau pedel – Vrije Universiteit (https://www.youtube.com/c/VUBeadlesOffice).

Vijf vragen aan Yanaika

Wie ben je?
Mijn naam is Yanaika Hok-A-Hin, ik ben 30 jaar en werk als onderzoeker op het Neurochemisch laboratorium bij de afdeling Laboratory Medicine.

Waarom ben je onderzoek gaan doen?
Voor mij is dit in fasen gegroeid. In eerste instantie vond ik laboratoriumwerk ontzettend interessant. Het idee dat je processen op moleculair niveau kunt meten en begrijpen, fascineerde me. Toen kreeg ik de kans om te werken in het Neurochemisch laboratorium, waar ik me verder kon verdiepen in dit vakgebied. Daar werd mijn interesse in dementie echt aangewakkerd, omdat ik merkte hoeveel impact biomarker onderzoek kan hebben op het begrijpen en diagnosticeren van deze complexe aandoening.

Wat heb je onderzocht?
Mijn onderzoek richtte zich op het identificeren van nieuwe biologische markers in hersenvocht voor de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie. Het doel was om deze vormen van dementie beter biologisch te karakteriseren, zodat we niet alleen het ziekteproces beter kunnen begrijpen, maar ook stappen kunnen zetten richting verbeterde diagnostiek en uiteindelijk behandeling.

Wat heb je gevonden?
De resultaten in mijn proefschrift tonen aan dat de bewaar- en verwerkingsomstandigheden de meetresultaten van een klein percentage eiwitten in hersenvocht kunnen beïnvloeden.

Voor de ziekte van Alzheimer hebben we verschillende laboratoriumtests ontwikkeld die specifiek en nauwkeurig de veelbelovende biomarkers kunnen detecteren. Deze biomarkers weerspiegelen diverse biologische processen in de ziekte van Alzheimer, zoals ontstekingsreacties. Ook bleek een combinatie van vijf biomarkers potentie te hebben om Alzheimer te onderscheiden van andere vormen van dementie.

Daarnaast hebben we eiwitten in hersenvocht en hersenweefsel van patiënten met frontotemporale dementie onderzocht. De resultaten gaven aan dat veranderingen in eiwitten in hersenweefsel niet altijd direct vertalen naar verschillen in hersenvocht, wat belangrijk is voor de juiste interpretatie van de biomarkers. We ontwikkelden ook specifieke laboratoriumtests, bestaande uit een combinatie van verschillende eiwitten, die met hoge nauwkeurigheid frontotemporale dementie konden identificeren.

Wat levert dit op voor de patiënt?
Mijn onderzoek versterkt ons inzicht in de biologische processen die ten grondslag liggen aan deze complexe neurodegeneratieve aandoeningen en heeft biomarkers ontwikkeld die de klinische diagnose van de ziekte van Alzheimer en frontotemporale dementie mogelijk kunnen verbeteren. Bovendien zal een uitgebreide biologische diagnose, samen met de opkomst van ziekte-modificerende behandelingen voor Alzheimer, gepersonaliseerde behandelingen vergemakkelijken.