YOD-MOLECULAR

Projectleider: Prof. dr. Yolande Pijnenburg

Subsidiegever(s): NWO

Looptijd: 2023 – 2027

Tab

Over het onderzoek

Dementie heeft veel invloed op de directe omgeving van een patiënt, maar ook op zijn of haar plek in de maatschappij en op de kwaliteit van leven. Deze ziekte wordt gekenmerkt door beschadiging in bepaalde hersengebieden, met name doordat deze beschadiging zich verder door de hersenen verspreidt. Mensen met dementie hebben vaak last van vergeetachtigheid, in bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer of fronto-temporale dementie (FTD), maar bij dementie op jonge leeftijd (young-onset dementia; YOD) is dit net anders. Hier verschijnen symptomen voor het 65ste levensjaar, wat relatief jong is voor dementie. Ook zijn de symptomen die verschijnen anders dan de vergeetachtigheid. Deze symptomen zijn bijvoorbeeld veranderingen in het gedrag, moeite met taal, en verslechterde sociale vaardigheden. Dit maakt het herkennen van dementie op jonge leeftijd lastig, aangezien er op deze leeftijd niet meteen wordt gedacht aan dementie. Hierdoor wordt de diagnose vaak te laat herkend.

Met dit onderzoek willen we dementie op jonge leeftijd beter leren herkennen, door te kijken naar de symptomen, en de hersengebieden die hiermee te maken hebben. Met hersenscans (MRI), moleculair onderzoek, en artificiële intelligentie, kunnen we onderliggende mechanismes beter snappen en dit goed in beeld brengen. Hiermee verbeteren we de diagnostiek, waardoor we de beste behandeling kunnen ontwikkelen voor elke patiënt.

Team

Projectleider: Prof. dr. Yolande Pijnenburg

Projectmanager: drs. Lotte Smit

Alzheimercentrum Amsterdam onderzoekers:

Prof. dr. Wiesje van der Flier
Dr. Rik Ossenkoppele
Dr. Betty Tijms
Drs. Jetske van der Schaar
Dr. Femke Bouwman
Dr. Anke Dijkstra

Partners

Vanuit de partners:

Prof. Dr. A.B. Smit, Vrije Universiteit Amsterdam, Center for Neurogenomics and Cognitive Research
Dr. Sietske Sikkes, Vrije Universiteit Amsterdam, Clinical Developmental Psychology & Clinical Neuropsychology en Faculty of Behavioural and Movement Sciences
Dr. S. Leijnen, Hogeschool Utrecht, Lectoraat Artificial Intelligence
Dr. R. Jonkers, Universiteit van Groningen, Faculteit der Letteren
Dr. J. J. M. Hoozemans, Amsterdam UMC, afdeling Neuropathologie
Dr. Sven van der Lee, Amsterdam UMC, Afdeling Humane Genetica
Dr. L.E. Jonkman, Amsterdam UMC, afdeling Anatomie en Neurowetenschappen
Dr. P. van Bokhoven, Amsterdam UMC, Industry Alliance Office
Dr. H. Seelaar, Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, afdeling Neurologie
Dr. A. Mahfouz, Leids Universitair Medisch Centrum
Dr. J. Robin, Winterlight Labs, USA
Dr. J. Ross, ALLEO Labs, USA
Dr. D.J. Saaltink, Hersenstichting
Mr. T. van Kempen, Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd
Prof. Dr. A. Brussaard, Amsterdam Neuroscience
Prof. Dr. R. van Nispen, Ophthalmology
Prof. D. Velakoulis, Royal Melbourne Hospital, Australia
Mr. H.J. van der Waal, FTD Lotgenoten
Dr. C. Bakker, Kenniscentrum dementie op jonge leeftijd
Dr. F.H. Bouwman, Nederlands Geheugenkliniek Netwerk
Mr. D. Bekkenkamp, Alzheimer Nederland
Mrs. Susan Kloet, Leids Universitair Medisch Centrum
Mrs. N. Dellaert, Amsterdam UMC
Mrs. M. Ewalt, Team Alzheimer
Mrs. R. de Wit, Team Alzheimer

Vrije Universiteit Amsterdam
Hogeschool Utrecht
Universiteit van Groningen
Erasmus Medisch Centrum Rotterdam
Winterlight Labs (USA)
ALLEO Labs (USA)
Hersenstichting
Kenniscentrum dementie op jonge leeftijd
Amsterdam Neuroscience
Ophthalmology
Royal Melbourne Hospital (Australië)
FTD Lotgenoten
Nederlands Geheugenkliniek Netwerk
Alzheimer Nederland
Leids Universitair Medisch Centrum
Team Alzheimer