In 2020 ontving neuropsycholoog Roos Jutten een Rubicon-beurs. Het programma Rubicon is bedoeld om jonge, veelbelovende wetenschappers de mogelijkheid te bieden internationale onderzoekservaring op te doen. Roos doet onderzoek naar hoe de eerste tekenen van alzheimer beter kunnen worden gedetecteerd. En ze ging voor dit onderwerp eind 2020 onderzoekservaring opdoen bij het Massachusetts General Hospital, Harvard Medical School, Boston (USA). Roos vertelt in onderstaande blog over haar onderzoek in Boston.
Onderzoeksgroep
Roos Jutten
De Harvard Aging Brain Study (HABS) volgt al bijna 10 jaar lang meer dan 500 gezonde ouderen uit de omgeving Boston (Noord-Amerika), met als doel om kenmerken in de hersenen, het gedrag of de leefstijl te vinden die voorspellend zijn voor het (later) ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. Alle HABS deelnemers komen ieder jaar naar het ziekenhuis voor verschillende onderzoeken, zoals geheugentests en vragenlijsten, en hersenscans om de alzheimereiwitten amyloid en tau te meten. Als extra onderdeel maakte 114 deelnemers van de HABS groep een jaar lang iedere maand thuis een aantal nieuwe geheugentests op een tablet computer. Het doel van mijn Rubicon-onderzoek is om te kijken of deze maandelijkse computertests kunnen helpen bij het eerder opsporen van geheugenproblemen die ontstaan door de ziekte van Alzheimer.
Wat hebben we gevonden
We zagen dat alle mensen over de maanden heen steeds beter presteerden op de computertests. Dit is op zich een bekend en logisch verschijnsel, en wordt ook wel een ‘leereffect’ genoemd. De sterkte van het leereffect verschilde echter per persoon: sommige mensen lieten een grotere verbetering (ofwel een sterker leereffect) over de eerste maanden zien, terwijl anderen veel minder sterk verbeterden. We ontdekten dat mensen die een minder sterk leereffect lieten zien, juist meer Alzheimerschade in de hersenen hadden. Verder bleek dat een minder sterk leereffect over de eerste 3 maanden een goede voorspeller was voor welke mensen een jaar later achteruitgang zouden laten zien op de geheugentests die in het ziekenhuis werden afgenomen.
Wat zijn de implicaties?
Al met al laten deze resultaten laten zien dat het maandelijks afnemen van computertests in de thuisomgeving kan helpen om vroege afwijkingen in het geheugen door de ziekte van Alzheimer op te sporen. In de toekomst kunnen deze maandelijkse computertests mogelijk worden ingezet om mensen met een verhoogd risico op Alzheimer te selecteren voor onderzoek naar preventieve behandelingen, of als methode om het effect van nieuwe behandelingen sneller te evalueren.