Recent is binnen het Alzheimercentrum een nieuw onderzoek van start gegaan: de MANTA-studie! In de MANTA-studie (Meg in Alzheimer’s disease: unravelling the underlying Network to explain the stereotypical spread of TAu protein), willen de onderzoekers de hersennetwerken van mensen met de ziekte van Alzheimer in kaart brengen door middel van magnetoencefalografie (MEG). Deze netwerken gaan zij vergelijken met eerder gemaakte scans waarop het tau-eiwit in de hersenen is afgebeeld. Het doel van de studie is om te kijken of bij mensen met de ziekte van Alzheimer de hersennetwerken zich zo gedragen dat het de verspreiding van tau-eiwit stimuleert.
Even voorstellen…
Het MANTA-team bestaat uit Alida Gouw, neuroloog / klinisch neurofysioloog bij het VUmc. Alida is sinds 2005 werkzaam bij de afdeling neurologie, waar ze zich, naast de zorg voor patiënten, veel bezig houdt met onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. Na haar promotieonderzoek over schade aan kleine hersenvaatjes bij de ziekte van Alzheimer, en de opleiding tot neuroloog, richt haar onderzoek zich op het meten van hersenfunctie met electroencefalografie (EEG) en MEG bij de ziekte van Alzheimer.
De uitvoering van het onderzoek zal voor een groot deel gedaan worden door Deborah Schoonhoven, sinds december 2017 werkzaam als arts en promovendus bij het VUmc Alzheimercentrum. Deborah heeft tijdens haar opleiding tot basisarts bij de VU onderzoek gedaan naar een andere ziekte van het zenuwstelsel, multiple sclerose (MS). Na haar afstuderen besloot zij zich volledig te richten op het onderzoeken van de ziekte van Alzheimer.
Waarom deze studie?
Als artsen komen dr. Gouw en dr. Schoonhoven regelmatig in aanraking met mensen met de ziekte van Alzheimer, en de gevolgen hiervan voor zowel de patiënt, als de naaste omgeving. Ondanks de vele onderzoeken die zijn gedaan, is er nog steeds relatief weinig bekend over de onderliggende oorzaak van Alzheimer: waarom ontwikkelt de één wel klachten, en de ander niet? Waarschijnlijk zijn er twee eiwitten betrokken bij de ziekte van Alzheimer: amyloïd en tau. Amyloïd is vaak al heel vroeg in de hersenen aanwezig, meer dan tien jaar voordat de eerste symptomen ontstaan. Het tau-eiwit slaat pas later neer in de hersenen en lijkt sterker samen te hangen met het ontstaan van geheugenklachten. Sinds kort zijn er speciale markers die op een PET-scan de verdeling van tau-eiwit in de hersenen in beeld kunnen brengen. Uit deze, en andere, onderzoeken blijkt dat tau zich op een specifieke manier door de hersenen verspreidt. De onderzoekers denken dat dit te maken heeft met de manier waarop de hersennetwerken van mensen met Alzheimer in elkaar zitten.
Het team van MANTA hoopt hier, met behulp van MEG-onderzoek, meer inzicht over te krijgen. Tijdens een MEG-onderzoek worden de magnetische signalen die de hersencellen produceren gemeten, waarna deze bewerkt worden om zo de netwerken in de hersenen in kaart te brengen. Het VUmc is één van de twee centra in Nederland die een MEG-apparaat bezitten voor onderzoek. Gecombineerd met de expertise van het Alzheimercentrum biedt dit een unieke kans om meer te weten te komen over de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer, en wie weet, in de toekomst, de mogelijkheid om een behandeling te ontwikkelen.
Het project
Het team is de afgelopen tijd hard bezig geweest met het opzetten van het onderzoek. Het belangrijkste onderdeel daarvan was de goedkeuring krijgen van de Medisch-ethische Commissie (METc). De METc beoordeelt onder andere of de voordelen van een onderzoek opwegen tegen de belasting voor een proefpersoon, en of hun rechten binnen het onderzoek goed beschermd zijn. Op 30 mei was het zover: de METc gaf een positief oordeel af over het onderzoek. Een week later volgde ook de Raad van Bestuur. De MANTA-studie is dus officieel van start!
MANTA valt binnen het Memorabel-programma van ZonMW. Meer lezen over MANTA? Dat kan hier.
Erg interessant en heel nuttig/vooruit strevend. Dit zeg ik als enorme leek. Succes.